Podmiot, który podejrzewa, że stał się ofiarą zatorów płatniczych, może zgłosić do UOKiK zawiadomienie. Postępowanie jednak zostanie wszczęte tylko wtedy, gdy z posiadanych przez Prezesa UOKiK informacji będzie wynikało, że suma wymagalnych niespełnionych lub spełnionych po terminie świadczeń pieniężnych przez tego kontrahenta w ciągu 3 kolejnych miesięcy (kalendarzowych) wynosi co najmniej 2 mln zł (w latach 2020-2021 było to 5 mln).

Przedsiębiorcy, którzy nie otrzymali w terminie zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi mogą dochodzić swoich roszczeń na drodze cywilnoprawnej, składając powództwo do sądu lub wykorzystać instrumenty pozasądowego rozstrzygania sporów.

Podstawa prawna: Art. 13d ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych

Zawiadomienie dotyczące podejrzenia wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych może złożyć każdy, kto podejrzewa, że dany podmiot opóźnia się z zapłatą świadczeń pieniężnych, a suma wartości tych wymagalnych należności w ciągu 3 kolejnych miesięcy (kalendarzowych) wynosi co najmniej 2 mln zł (w latach 2020 i 2021 było to 5 mln zł).

Zawiadomienie można:

• przesłać pocztą na adres: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa,
• złożyć osobiściew kancelarii ogólnej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
• przesłać w formie dokumentu elektronicznego, za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej ePUAP,
• przesłać e-mailem na adres: zatory@uokik.gov.pl.

Nie, samo zawiadomienie nie zobowiązuje Prezesa UOKiK do podjęcia formalnych działań. Postępowanie jest bowiem prowadzone z urzędu, a nie na wniosek podmiotów.

Zawiadomienie powinno zawierać:

• wskazanie podejrzanego przedsiębiorcy (nazwa, NIP, adres albo siedziba),
• opis stanu faktycznego będącego podstawą zawiadomienia,
• uprawdopodobnienie wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych,
• dane identyfikujące zgłaszającego zawiadomienie (imię i nazwisko, firma przedsiębiorcy, NIP, adres).

Do zawiadomienia dołącza się wszelkie dokumenty, które mogą stanowić dowód wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

Opis stanu faktycznego powinien zawierać opis zaistniałych zdarzeń czy zauważonych okoliczności wskazujących na to, że konkretny przedsiębiorca łamie zakaz nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

W szczególności powinien zawierać informacje o konkretnych transakcjach handlowych i wynikających z nich świadczeniach pieniężnych, które zostały niespełnione lub spełnione po terminie. Należy przy tym pamiętać, że postępowanie UOKiK może dotyczyć wyłącznie świadczeń pieniężnych, które stały się wymagalne po dniu 1 stycznia 2020 r.

Zgłaszający nie jest stroną postępowania. Jest nią jedynie przedsiębiorca, wobec którego zostało wszczęte postępowanie w sprawie. W związku z tym zawiadamiający nie jest informowany o przebiegu postępowania. Otrzymuje natomiast pisemną informację o sposobie rozpatrzenia zawiadomienia, jeżeli wskaże adres korespondencyjny, na który taką informację można przesłać.

W zawiadomieniu należy zawrzeć wszelkie informacje znane zawiadamiającemu, mające znaczenie dla wstępnej oceny sprawy. O uprawdopodobnieniu naruszenia ustawy można mówić, gdy przedstawione w zawiadomieniu informacje, w ocenie Prezesa UOKiK, świadczą, że mogło dojść do nadmiernego opóźnienia się ze spełnianiem świadczeń. Uprawdopodobnienie pojmowane jest jako środek zastępczy dowodu w ścisłym znaczeniu, niedający pewności, a dający wyłącznie prawdopodobieństwo twierdzenia o jakimś fakcie. Nie jest to równoznaczne z jego pełnym udowodnieniem. Wystarczają także dowody pośrednie i domniemania faktyczne, czyli wyciąganie logicznych wniosków o faktach na podstawie innych ustalonych faktów.

Zawiadomienie w tej sprawie powinno zawierać dane identyfikujące podmiot zgłaszający. Dzięki nim UOKiK będzie mógł powiadomić zgłaszającego o sposobie rozpatrzenia sprawy. Urząd nie będzie ujawniał tych danych.

Dane identyfikujące zgłaszającego zawiadomienie oraz treść zawiadomienia nie podlegają włączeniu do akt prowadzonego postępowania na żadnym etapie postępowania ani po jego zakończeniu. Ponieważ postępowanie wszczynane jest z urzędu (nie na wniosek), to zawiadomienie nie podlega włączeniu do akt prowadzonego postępowania, a przedsiębiorca, wobec którego toczy się postępowanie, ma prawo wglądu wyłącznie do akt tego postępowania.

W decyzji Prezesa UOKiK będą wskazane świadczenia pieniężne, niespełnione lub spełnione po terminie przez stronę postępowania. Wśród nich może znajdować się świadczenie pieniężne dotyczące podmiotu, który złożył zawiadomienie, jednakże bez identyfikacji go jako podmiotu zawiadamiającego.

Zawiadomienia po złożeniu nie da się wycofać, gdyż UOKiK wszczyna postępowanie z urzędu, a nie na wniosek.

Prezes UOKiK przekazuje zawiadamiającemu informację o sposobie rozpatrzenia tego zawiadomienia wraz z uzasadnieniem. Dotyczy to także przypadków, gdy UOKiK nie podejmie działań związanych ze zgłoszeniem.

Postępowanie prowadzone przez Prezesa UOKiK nie zaspokoi roszczeń indywidualnych wierzyciela wobec swego dłużnika. Jego celem jest ochrona pośrednia, prowadzona w ramach ochrony interesu publicznego, poprzez motywowanie dłużników do terminowego regulowania płatności.

Postępowanie administracyjne nie wyklucza dochodzenia indywidualnych roszczeń na drodze sądowej. Stosowanie prywatnoprawnych środków ochrony prawnej jest niezbędne w sprawach indywidualnych. Przedsiębiorca powinien dochodzić swych praw, występując z powództwem do sądu cywilnego, a decyzja Prezesa UOKiK może w tym wypadku stanowić dodatkowy, ważny argument w sprawie.

Podstawa prawna: Art. 13v ust 3 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych

Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi są czynem nieuczciwej konkurencji, polegającym w szczególności na:

• naruszeniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych,
• rażącym odstępstwie od dobrych praktyk handlowych, które narusza zasadę działania w dobrej wierze i zasadę rzetelności,
• niedostosowaniu do harmonogramu dostawy towarów lub harmonogramu wykonania usługi,
• nieuwzględnieniu właściwości towaru lub usługi, które są przedmiotem umowy.

Wierzyciel może korzystać z uprawnień przewidzianych w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w szczególności z roszczenia o odszkodowanie lub o zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Wierzycielowi przysługuje również roszczenie zaniechania niedozwolonych działań, polegających na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty bez względu na to, czy działanie to miało negatywne konsekwencje dla wierzyciela. Ponadto może wystąpić do dłużnika o usunięcie skutków niedozwolonych działań.

Nieuzasadnione wydłużanie terminów płatności w przypadku dostarczonych produktów rolnych lub spożywczych jest traktowane jako forma nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej. Może zatem zostać objęte postępowaniem Prezesa UOKiK w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową.